Kahve Paketi Etiket Bilgileri – Bölüm 1 : Kahve Tipleri

Kahvenizi aldınız, eskiden arkasında sadece “Türü: Arabica” yazısını görürken şimdi çok daha fazla bilgiler görüyorsunuz. Kahve paketi üstündeki bu bilgiler ne anlama geliyor diye merak ediyorsanız sizi sıkmadan yormadan bir kaç yazıda bu bilgileri aktarmaya çalışacağım.

Bu yazının konusu Arabica tip çekirdeğin varyeteleri. Şu yazıda bahsettiğim gibi kahve çekirdekleri iki ana tip altında çeşitleniyor. Robusta ve Arabica. Arabica içimi daha kolay ve aromatik olduğu için dünyada en çok tercih edilen kahve tipi (hazır kahve üreticileri veya büyük çapta üretim yapan firmalar değil tabi bahsettiğim). Hal böyle olunca 1400’lerde Etiyopya‘dan çıkan Arabica çekirdeği zaman içinde bir çok çeşitliliğe kavuşuyor. Gerek meraklı çiftçiler gerek şirketler, gerekse özel meraklılar bu tüpleri zaman içerisinde çeşitlendiriyorlar.

Ülkemizde içtiğimiz nitelikli kahvelerin (speciality coffee) çok büyük kısmı arabica çekirdeklerinin türevlerinden oluşuyor.  Bu türler ise kahve paketi arkasında tip, tür, varyete gibi isimlerle görmemiz mümkün. Bazı paketlerde ise kahvenin türü aldığınız kahvenin direkt isminde belirtiliyor. Ethiopia Geisha (Gesha) gibi.

EK BİLGİ

Bu yazı çok sık önümüze çıkan varyete bilgilerini içermektedir. Daha detaylı bilgilere şu yazımdan ulaşabilirsiniz. Arabica Kahve Varyeteleri – Kahve Çekirdeğinizi Bilin

Typica

Typica, ilk keşfedilen Ethiopiada arabica türü kahve çekirdeği. Diğer bütün türlerin bundan genetik mutasyonla oluşturulduğunu söyleyebiliriz. Typica ayrıca dünyada da ilk ticareti yapılan kahvedir. Kahve meyvesi kırmızı demleme kalitesi oldukça iyi ve lezzetlidir. Typica dünyanın neredeyse kahve yetiştiriciliği yapılan her bölgesinde bulunur. Ama farklı isimlerle karşımıza çıkar. Çok bilindik bazı isimleri ise, sumatra, arabigo ve criollo diyebiliriz.

Kahve Paketi - Kahve Tipleri - Yellow Bourbon
Guetamala Finca La Esmeralda Yellow Bourbon

Bourbon

En çok dikkat çeken tip diyebiliriz. Hatta ilk defa paketin üstünde okuduğunuzda size viski çağrışımı yaptığı için şöyle bir afallarsınız, belki de bu yazıyı bulma sebebiniz bile Bourbon tipi kahve çekirdeği olabilir. Typica türü kahvenin doğal mutasyonlar evrilmiş bir tipidir. Bourbon tipi viski ile aralarında ciddi bir mesafe farkı da vardır.

Bourbon viski Amerikada Kentucky’de bulunan burbun bölgesinde üretilmeye başladığı için böyle adlandırılır. Ancak Bourbon kahve ilk defa Fransa’nın Reunion adaları veya bir diğer adıyla Bourbon adalarında oluşmuştur. Tadımında doğal bir tatlılık vardır, şekerli kahve içmeye alıştıysanız ve bırakmak istiyorsanız Bourbon tipi bir kahve ile ilk adımı atabilirsiniz. Bu tat nedeniyle oldukça ilgi ve talep de görmektedir. Meyvesi Sarı Turuncu ve Kırmızı renklerde olabilmektedir. Meyve rengine göre de, yellow bourbon, orange bourbon ve red bourbon isimlerimi almaktadır.

Kahve Paketi - Bölüm 1 : Kahve Tipleri - Mundo Novo
Mundo Novo

Mundo Novo

Bir diğer doğal mutasyonla oluşmuş Typica türü kahve çekirdeği de Mundo Novo’dur. İlk olarak 1940’larda Brezilyada keşfedilmiştir. Güçlü ve dayanıklı yapısı nedeniyle oldukça yüksek verimlilikte üretimi yapılabilmektedir. Brezilyanın ortalama üretim yüksekliği olan 1000-1200 m yüksekliklerde yetişebilmesi de üreticilerin tercih sebebi olmaktadır.

Kahve Paketi - Kahve Tipleri - caturra
Nicaragua Los Congos Caturra Natural

Caturra

1937 yılında Brezilyada keşfedilen Caturra bir bourbon mutasyonudur. Bu tür kahvenin ilginç tarafı ise meyvesinin oldukça fazla olmasıdır. Hatta öyle fazla meyve verir ki kontrol altında tutlmazsa bu ağacın ölmesine sebebiyet verir. Bu nedenle bakımı oldukça dikkat gerektirir. Brezilya dışında, Orta Amerika ve Kolombiyada oldukça popülerdir. Yüksek rakımlarda oldukça kaliteli ve lezzetli çekirdekler sunan bu türün sıkıntısı ise yükseklik dolayısıyla kalite arttıkça daha az verimlilikte meyve vermesidir. bu da rakıma göre fiyatlandırmayı beraberinde getirmektedir.

Kahve Paketi - Kahve Tipleri - Catuai
Catuai

Catuai

Artık türleri biraz daha karıştırmaya başlayabiliriz. Ne demiştik, bourbon bir typica mutasyonu, caturra da bir bourbon mutasyonuydu. Catuai ise, Caturra ve Mundo Nuvo arasında bir hibrit türdür. İnsan eli ile mutasyona uğratılarak elde edilmiştir. İlk olarak Brezilya‘daki Instituto Agronomico do Campinas tarafından 1950-1960 yılları arasında üretilmiştir. Caturra’nın boyut olarak daha bodur bir versiyonu ile Mundo Nuvo’nun dayanıklılığı ve verimliliği karıştırılmış ortaya lezzetli, dayanıklı ve verimli bir tür olan Catuai çıkmıştır. Kırmızı ve sarı renkte tipleri bulunmaktadır.

Kahve Paketi - Kahve Tipleri - Maragogype
Fil Çekirdeği – Maragogype

Maragogype

En çok fark edilen ve kolay anlaşılan türlerden biri olan Maragogype, bir Typica doğal mutasyonudur. Kolay ayrıştırılmasının sebebi ise oldukça büyük boyutta olan çekirdekleridir. Hani o kafam kadar çekirden diyeceğiniz tipte :) Yaprakları da oldukça büyük olan bu türün maalesef verimliliği düşüktür. Kırmızı meyveli bu tür Fil ya da Fil çekirdeği diye de adlandırılmaktadır.

Kahve Paketi - Kahve Tipleri - SL28 - SL34
SL28-SL24 Harmanı

SL-28

Türk olsa kesin Kazım SLX-28 olarak adlandırılacak bu tür, adından da anlaşılacağı üzere insan eliyle mutasyona zorlanmış bir türdür. ilk olarak Kenya‘da Scott Laboratuvarı tarafından 1930’larda Tanzanya‘dan getirilen kuraklığa dayanıklı bir türden üretilmiştir. Meyve olgunlaştığında kırmızı renkte olup çekirdekler farkedilir derecede ortalamadan daha büyüktür. Özellikle frenk üzümü aromasına sahip olacak şekilde üretilmiş olup rakım yükseldikçe kalite ve lezzetini de katlamaktadır. Kahve pasına hassasiyeti vardır.

SL-34

Fransa’dan getirilen bourbon türünden üretilmiştir. SL-34 ilk olarak Tanzanya ve Kenya‘da yetiştirilmeye başlamıştır. SL-28’in bir alt tadım çetelesinde yer alan kendine özgü aroması ile SL-34 SL-28’de olduğu gibi olgunlaştığında kırmızı meyveye sahip olur ve Kahve pasına karşı oldukça hassastır.

Geisha (Gesha)

Etiyopya‘daki küçük bir kasaba olan Gesha bölgesinde yetiştirilen bu tür, burada Panama ve Costa Rica‘ya ulaşmıştır. Gesha isminin çok bilinen sözcük olan Geyşaya benzemesi nedeniyle Geisha olarak da adlandırılır. 3. Nesil kahveciliğin yaygınlaşmaya başlaması ile olağan üstü aromatik ve floral tadı sayesinde değerini son yıllarda oldukça artırmıştır. Popülaritesini ilk defa bir Panama çiftliği olan Hacienda La Esmeralda’nın bir yarışmaya Geisha türü çekirdekle katılması ile kazanmıştır. 2006 ve 2007 de açık artırmada lot başına en yüksek değere ulaşınca Latin amerikalı üreticilerin de gözdesi olmuştur.

Kahve Paketi - Kahve Tipleri - Geisha
Geisha Çekirdeğini Dünyaya Tanıtan Panamalı Hacienda La Esmeralda Kupası

Pacas

Pacas, Bourbon türünün doğal mutasyonudur. ilk olarak 1949’da El Salvador’da keşfedilmiştir. Kırmızı meyveli olan Pacas, alçak ağaçlara sahip olması sayesinde toplama aktivitesini oldukça kolaylaştırmaktadır. Tadım kalitesi hemen hemen Bourbon’a yakındır. Kolay toplanan bir bourbon olarak düşündüğünüzde oldukça talep de görmektedir.

Villa Sarchi

Bir İtalyan ismi gibi dursa da adını Costa Ricada’ki bir kasabadan almıştır. Bir Bourbon mutasyonu olan Villa Sarchi, aynı Pacas gibi bodur bir yapıya sahiptir. Kırmızı meyveli olan Villa Sarchinin oldukça verimli yapısı nedeniyle üretimi gün geçtikçe artmaktadır.

Pacamara

Kırmızı meyveli olan Pacamara, Pacas ve Maragogype türlerinin karışımı ile ilk olarak El Salvadorda üretilmiştir. Meyveli çikolatayı andıran aroması ile oldukça karakteristik bir tadım profiline sahiptir. Ancak alttan gelen herbal ve soğanımsı bir tat, üst tadın muhteşemliğini gölgelemektedir.

Kent

Adını 1920’lerde Hindistandaki bir çiftçiden alan Kent, o dönem problemlerden biri olan kahve yaprak pasına direçli olması için geliştirilmiştir. Ancak sonralarında yeni nesil haşere ve hastalıklara dayanıksız olduğu için çok fazla üretimi olmamıştır.

S975

S795

Kent ve S288 arasında bir ürün olan s795 Hindistanda yetiştirilmektedir. Hindistan‘ın problemi olan kahve yaprak pası hastalığına dayanıklı bir türdür. Hindistan ve endonezyada yetiştirilmektedir. Ancak günümüzde dayanıklılığını yitirmeye başladığı için yavaş yavaş üretimi sonlandırılmaktadır.

Heirloom

Heirloom, Etiyopya‘da doğal genetik mutasyona uğrayan ve çok kolay olarak ayrıştırılamayan türlere verilen genel ad. Genetik detaylara inildiğinde on binden fazla typica mutasyonu olduğu düşünülürse oldukça fazla çeşit demek bu. Ticari olarak da, genetik test olmadan ayrıştırlamayanları bir grup altında toplamak alıcıların ve satıcıların da işini kolaylaştırıyor.

Yukarıda incelediklerimiz karşınıza en fazla çıkacak Arabica çekirdek tipleri. Kahveyi güzelleştiren şeylerden biri de içtiğiniz kahveyi özelleştirmek ve hikayesini bilerek içmek. Umarım içeceğiniz kahvelere biraz daha tat katabilmişimdir..

“Önce Kahve, dünyayı sonra da kurtarırız”

CAROLINE GEORGE, THE VERGE

Kahve Paketi Etiket Bilgileri – Bölüm 1 : Kahve Tipleri” yazısında 4 düşünce

  1. ozcan diyor ki:

    Bir moka bağımlısı olarak en çok yaşadığım sorunlar şunlar:
    1) pakette grade bilgisi yok
    2) mesh (elek) no yok
    Eğer kahve tiryakileri olarak bu konuda şikayetçi ya da talepkar olmazsak daha çok uzun yıllar kötü kahve içeriz.

  2. arzu diyor ki:

    Merhaba , yorumlarınızı beğenerek okudum, De longhi Ecp3531 almayı planlıyorum, başka bir sitede okuduğum bir kaç yorumda kapsül ile de çalıştığına dair bilgiler vardı, sizden teyid almak istedim ve bir de double espresso da sorun yaşandığından bahsetmişler

    • Omer Demir diyor ki:

      Arzu Hanım Merhaba,
      3531 giriş seviyesi ve ev tipi bir makine ve kapsülle çalışmaz. Ancak kapsül öncesi döneme ait pod denilen paketler var. Bunları çaydaki demlik poşetlerinin küçüğü gibi düşünebilirsiniz. o podlardan alıp tekli filtreye koyarak espresso yapabilirsiniz. Ama çok net söyleyebilirim ki kapsül çalıştıramazsınız. Double espresso sorunu hakkında bilgim yok. Ama şöyle de bir durum var. Bu tip makineler profesyonel makineler gibi çok güçlü basınç üretmiyor. bu nedenle kahveyi olması gerektiğinden ince öğütürseniz, makinenin basıncı espresso hazırlamaya yetmiyor ve bazı kullanıcılar tarafından sanki bir problemmiş gibi yorumlanıyor.
      Umarım yardımcı olabildim,
      Sevgiler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir